Het Midden-Oosten is een historische en politieke regio van Afrika-Eurazië met vage grenzen. De term werd populair rond 1900 in het Verenigd Koninkrijk; het heeft een flexibele definitie, maar de meest gangbare is dat het de landen en regio's in West-Azië en delen van Noord-Afrika bevat.
Samen met Noord-Afrika wordt het Midden-Oosten gerekend tot de MENA-regio. De term wordt thans ook gebruikt om in plaats van een geografisch gebied een cultureel gebied aan te duiden, gebaseerd op bijvoorbeeld religie of taal.
De Vruchtbare Sikkel ligt in haar geheel in het Midden-Oosten en is onder andere de bakermat voor de landbouw en één van de vroegste beschavingen, namelijk Sumerië. Sindsdien is het Midden-Oosten belangrijk geweest voor de wereld. Onder meer omdat er drie grote religies ontstaan zijn, maar ook omdat het een doorgeefluik was tussen het Westen en het Oosten. De Sassanieden bijvoorbeeld hadden goede banden met China en de Zijderoute liep ook door het Midden-Oosten. Tegenwoordig is het Midden-Oosten nog steeds het toneel van politieke en religieuze spanningen en is het economisch erg belangrijk omdat het de meerderheid van de wereldwijde aardolievoorraden bevat.
Naamgeving
Het begrip Midden-Oosten ontstond in 1918, na het uiteenvallen van het Ottomaanse Rijk. Tot de Eerste Wereldoorlog sprak men van het Nabije Oosten, een term die onder andere in het Duits en de geschiedeniscontext nog steeds wordt gebruikt. Het West-Aziatische deel werd ook wel Voor-Azië genoemd.
Het Midden-Oosten is, net als het Verre Oosten, een eurocentrische term, het gaat uit van het geografische gezichtspunt van Europa. Andere termen hebben echter ook hun tekortkomingen. Zo is de benaming West-Azië weliswaar neutraler omdat deze niet uitgaat van een centrale positie van Europa in de wereld maar niet goed geschikt omdat deze de Afrikaanse landen Libië, Soedan en het grotendeels Afrikaanse Egypte uitsluit. Ook de benaming Arabische wereld voldoet niet omdat die niet-Arabische landen zoals Iran, Israël en Turkije buitensluit, terwijl die dikwijls wel tot het Midden-Oosten worden gerekend.
Wellicht door de invloed van de westerse pers, is het Arabische equivalent van "Midden-Oosten", “الشرق الأوسط” (ash-sharq-l-awsat), de standaardterm geworden voor de Arabische Midden-Oosterse pers. "Midden-Oosten" heeft hier dezelfde betekenis als in de westerse wereld. Het Perzische "خاورمیانه" (châvar-e miyâne) en het Hebreeuwse "המזרח התיכון" (ha-mizrach ha-tichon) betekenen eveneens "Midden-Oosten".
Een andere, eveneens Eurocentrische, term is de Oriënt. De term en afgeleiden daarvan zijn misleidend zoals de wetenschappelijke discipline oriëntalistiek, die zich bezighoudt met de bestudering van de "oosterse" geschiedenis, cultuur, talen, religie en volkeren. Deze wetenschappelijke discipline bestrijkt een veel ruimer gebied dan alleen het specifieke Nabije Oosten, wat daar dus een onderdeel van is.
Betekenis
Het Midden-Oosten heeft om verschillende redenen een belangrijke betekenis in de wereld:
* Geografisch: Het Midden-Oosten ligt op het kruispunt van drie continenten: Europa, Azië en Afrika. Hierdoor heeft zij dikwijls een culturele en economische brugfunctie vervuld tussen diverse aangrenzende gebieden.
* Religieus: Het Midden-Oosten is de bakermat van de drie monotheïstische Abrahamitische religies met bijbehorende culturele ontwikkelingen: het jodendom, het christendom en de islam. Deze drie wereldreligies hebben in het Midden-Oosten heilige plaatsen van eerste rang, met name Jeruzalem, Mekka en Medina.
* Cultureel: Het Midden-Oosten heeft in belangrijke mate bijgedragen aan andere beschavingen alsmede de beschaving in zijn algemeenheid. Zij heeft als doorgeefluik voor de wetenschappelijke en de filosofische kennis van de oude Grieken gefungeerd waaraan zij het nodige heeft toegevoegd. De veel gebruikte jaartelling is gebaseerd op de (vermoedelijke) geboorte van Jezus Christus in Bethlehem.
* Historisch: Het Midden-Oosten heeft diverse historische relaties met andere gebieden in de wereld. Het gaat dan om toestanden en gebeurtenissen als het Romeinse Rijk, het Byzantijnse Rijk, de Kruistochten, het Turkse Rijk, de invallen van de Mongolen, de Eerste Wereldoorlog, de Britse koloniën, de Britse en Franse mandaatgebieden en de Amerikaanse en Russische belangen en bemoeienissen.
* Economisch: Het Midden-Oosten pompt 31% van de olie van de wereldolieproductie op[1]. Het in Egypte gelegen Suezkanaal is nog altijd een belangrijke scheepvaartroute, hoewel de schepen suezmax moeten zijn, wat sinds de opkomst van de mammoettanker een aanzienlijke beperking vormt. Nog belangrijker is de Straat van Hormuz, waar een kwart van de olie doorheen moet[2].
* Politiek: Het Midden-Oosten is een gebied waar veel conflicten zijn en worden uitgevochten. Zie: Zesdaagse Oorlog, Jom Kipoeroorlog, Noord-Jemenitische burgeroorlog, Irak-Iranoorlog, Libanese Burgeroorlog, Eerste Golfoorlog, Tweede Golfoorlog, Irakese burgeroorlog, Syrische Burgeroorlog
Hotels in de Verenigde Arabische Emiraten op Google Maps: